[ Pobierz całość w formacie PDF ]
lorazepam Lorafen 1 mg 18 25 godz.
oksazepam Oxazepam 10 mg 5 13 godz.
temazepam Signopam 10 mg 9,5 12,5 godz.
dłużej działające
bromazepam Lexotan 3 mg 19 28
chlordiazepoksyd Elenium 5 mg 50 120
diazepam Relanium 2 mg 50 120
klobazam Frisium 10 mg 18 100
klonazepam Clonazepamum 0,5 mg 18 54
klorazepat Tranxene 5 mg 50 120
medazepam Medazepam 10 mg 5 80
Rudotel
Benzodiazepiny mogą powodować wiele objawów niepożądanych. Do najważniejszych należą: nadmierna
senność, zaburzenia koordynacji ruchowej oraz zaburzenia pamięci. Rzadkim, ale niebezpiecznym objawem jest
występowanie agresywnych zachowań, spowodowane zmniejszeniem pod wpływem leków samokontroli u osób
mających agresywne tendencje (Gelder, Gath, Mayou, 1993). Zaprzestanie stosowania benzodiazepin może
spowodować objawy z odstawienia (discontinuance syndrome), które dzieli się na (A Task Force Report of the
American Psychiatric Association, 1990):
l objawy z odbicia (rebound) mają taką samą postać jak początkowe objawy, ale są od nich bardziej nasilone,
pojawiają się nagle i mają przemijający charakter;
l nawrót objawów (recurrence) takie same jak początkowe objawy, pojawiają się bardzo stopniowo, osiągają
podobne nasilenie i nie ustępują z biegiem czasu;
l objawy abstynencyjne (withdrawal) to nowe objawy, odmienne od wcześniej występujących, o zmiennym
natężeniu. Najczęściej pojawiają się w ciągu trzech dni (jednak niekiedy pózniej, osiągając największe nasilenie
pomiędzy 3. dniem a następnymi dwoma tygodniami, i zwykle trwają 2 4 tygodnie, a sporadycznie dłużej.
Wyróżnione objawy mogą współwystępować.
Objawy abstynencyjne mogą wystąpić po odstawieniu każdej benzodiazepiny. Jeśli stosuje się je do 2 tygodni, w
średnich dawkach i odstawia, stopniowo zmniejszając dawkę, ryzyko to jest minimalne; bardzo wzrasta przy
nagłym odstawieniu leku. W przypadku ketobenzodiazepin (chlordiazepoksyd, diazepam, klorazepat,
flurazepam) o długim okresie półtrwania pojawienie się objawów abstynencyjnych może być opóznione o 1 2
tygodnie. Po długotrwałym stosowaniu benzodiazepin zespół odstawienia występuje u 90% pacjentów. W celu
zminimalizowania ryzyka tych objawów lek należy wycofywać stopniowo; objawy skutecznie łagodzi
równoległe z odstawianiem włączenie karbamazepiny w dawce 400-600 mg na dobę. Do najczęściej
spotykanych objawów zespołu abstynencyjnego należą (por. Kaplan, Sadock, 1998; Rzewuska, 1998): lęk,
niepokój, pobudzenie, bezsenność, dreszcze, poczucie zmęczenia, osłabienie, drażliwość, nadwrażliwość na
światło lub inne bodzce zmysłowe, drżenia mięśniowe, zwyżki ciśnienia krwi, poty, łzawienie, bóle w
nadbrzuszu, bóle głowy i bóle mięśni, zawroty głowy, zaburzenia koncentracji, nudności, utrata apetytu,
depersonalizacja, derealizacja. Do poważnych, choć rzadkich objawów należą depresje, zespoły urojeniowe,
majaczenie i drgawki.
Zasady stosowania benzodiazepin
1. Stosowanie jedynie w przypadku wyraznych wskazań. Pamiętać należy, że odczuwanie lęku lub napięć
związanych ze stresami życia codziennego nie wymaga wprowadzenia farmakoterapii.
2. Zapobieganie uzależnieniu. Stosowanie benzodiazepin należy ograniczyć u osób ze skłonnościami do
uzależnienia. Podczas wywiadu trzeba uwzględnić występujące w przeszłości uzależnienie od alkoholu i
substancji psychoaktywnych. Wskazana jest też ocena zdolności pacjenta do współpracy w okresie odstawienia
leku, które w pewnych przypadkach może powodować dyskomfort. Ryzyko uzależnienia istnieje również u osób
emocjonalnie niestabilnych, niezdolnych do systematycznego działania (z osobowością o cechach bierno-
zależnych, histeryczną, asteniczną i hipochondryczną). Ryzyko uzależnienia od benzodiazepin można
sprowadzić do minimum, jeśli:
l uprzedza się o nim pacjenta już na początku leczenia;
l rozpoczynając leczenie, określa się jego maksymalny okres;
l stosuje się najniższe terapeutyczne dawki;
l nie zaleca się choremu samodzielnego zwiększania dawki;
l nie stosuje się leku dłużej niż 4 tygodnie bez zalecenia psychiatry;
l pacjent kierowany na dalsze leczenie ambulatoryjne może otrzymać receptę na ilość leku wystarczającą na
maksimum kilka dni;
l stopniowo wycofuje się lek, zmniejszając dawkę; A Task Force Report of the American Psychiatric
Association (1990) zaleca zredukowanie dawki o pierwsze 50% stosunkowo szybko, następne 25% trochę
wolniej, a ostatnie 25% bardzo wolno;
l w przypadku silnych objawów abstynencyjnych krótko i średnio
długo działające benzodiazepiny zastępuje się długo działającymi lub łagodzi objawy abstynencyjne, podając
inne leki. A Task Force Report of the American Psychiatric Association (1990) wymienia m.in. propranolol,
klonidynę i karbamazepinę.
3. Uprzedzenie pacjenta o możliwości wystąpienia osłabienia sprawności psychomotorycznej pod wpływem leku
oraz innych objawów niepożądanych. Należy poinformować pacjenta, że powinien unikać prowadzenia
pojazdów mechanicznych i posługiwania się potencjalnie niebezpiecznymi maszynami, dopóki nie przekona się,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]