[ Pobierz całość w formacie PDF ]
spraw zagranicznych, jeden z hetmanów jako minister wojny, jeden z podskarbich jako minister
skarbu)
4) pełnoletni następca tronu bez prawa głosu (dla zapoznawania się z tokiem spraw
państwowych)
5) marszałek sejmu również bez głosu stanowczego (celem zapewnienia łączności rządu z
sejmem)
" Król powoływał ministrów spośród wszystkich ministrów, których było 14
- nominacji dokonywano w sesji sejmu, który mógł natychmiast odwołać ministra przez wotum
nieufności
" Ministrowie mogli być pociągani do odpowiedzialności w dwóch przypadkach:
1) w razie naruszenia przez nich Ustawy Rządowej lub innego prawa do odpowiedzialności
sądowej konstytucyjnej, przed sądem sejmowym złożonym z posłów i senatorów
stanowiÄ…cym emanacjÄ™ sejmu
2) z tytułu postawionych im zarzutów politycznych do odpowiedzialności parlamentarnej
sejm większością 2/3 głosów obu połączonych izb mógł uchwalić wobec ministra wotum
nieufności za kierunek jego działalności nieodpowiadający większości sejmu również wtedy,
kiedy była zgoda z prawem
3. Komisje wielkie:
" były to kolegialnie zorganizowane ministerstwa złożone z członków wybieranych przez sejm
1) Komisja policji
2) Komisja Wojska
3) Komisja Skarbu
4) Komisja Edukacji Narodowej
" przewodniczyli tymże komisjom ministrowie nienależący do Straży, co wywoływało kłopotliwą
dwutorowość władzy (w skład każdej komisji wchodziło 14 lub 5 komisarzy wybieranych na
sejmie na 2 lata oraz po 6 plenipotentów miast było wybieranych do Komisji Policji i Skarbu.
Ponadto 8 spośród plenipotentów miejskich wybierać miano do Asesorii koronnej, a 4 do
Asesorii litewskiej)
" KS i KW miały kompetencje podobne do uprawnień jakie posiadały odpowiednie organy
powołane już u progu okresu reform w 1764
" KS miał:
1) zająć się ściąganiem podatków
2) zarazem rozwojem ekonomicznym kraju przez zakładanie lub popieranie tworzenia
manufaktur
3) rozwojem handlu przez budowę i utrzymanie dróg, kanałów uspławnienie rzek, utrzymanie
poczty
4) dostała także uprawnienia w zakresie gospodarki rolnej: w stosunku do majątków szlachty
mogła jednak działać tylko za pomocą rad i ostrzeżeń nie zaś zarządzeń
" Nowym i ważnym organem była Komisja Policji:
1) sprawowanie nadzoru głównie nad miastami
2) sprawy bezpieczeństwa, obyczajności, handlu, zdrowia, dobroczynności
3) te ostatnie powinna spełniać m.in. przez kierowanie żebraków i ubogich do domów pracy
przymusowej
4) przestrzeganie własności literackiej
5) zbieranie danych statystycznych o stosunkach krajowych
-> stanowiła więc zarodek przyszłego ministerstwa spraw wewnętrznych
" KP podzieliła kraj na 26 okręgów, w których określone grupy miast miały podlegać intendentom
3. Król w konstytucji 3 maja
" Najistotniejsza zmianą w kwestii dotyczących pozycji monarchy, było wprowadzenie zasady
dziedziczności tronu, który powierzony został dynastii Wettinów
-> zlikwidowanie elekcji miało umocnić władzę i ograniczyć ingerencje obcych państw
" W miejsce odpowiedzialności króla przewidzianej w ustawie z 1573 i w prawach kardynalnych,
Konstytucja czyniła odpowiedzialnymi ministrów zasiadających w Straży Praw
" Król powoływał ministrów (pod kontrolą sejmu), a każdy z aktów podejmowanych w Straży Praw
miał być podpisany przez odpowiedzialnego ministra (system kontrasygnaty)
" Ten kierunek reform jest typowy dla kształtowania się rządów parlamentarnych
" Król był dożywotnim szefem rządu (nie wprowadzono jeszcze stanowiska premiera)
" Każdy król wstępujący na tron musi złożyć przysięgę Bogu, Narodowi, na konstytucję i na pacta
conventa
" podsumowując, król:
1) prawo łaski z wyłączeniem zbrodni stanu
2) zarzÄ…dzanie wojskiem w czasie wojny
3) mianowanie oficerów, urzędników, biskupów, senatorów i ministrów
4) król nie ponosi odpowiedzialności politycznej
4. WÅ‚adza ustawodawcza:
" powierzona została sejmowi dwu izbowemu, na który składała się Izba poselska i Senat
" Izba poselska:
1) 204 posłów wybieranych na sejmikach
2) 24 plenipotentów wybieranych na zgromadzeniach miejskich
-> sejm pozostał szlachecki plenipotenci to pełnomocnicy miast wysłani do przedstawienia ich
postulatów, pozbawionych jednak praw posła (mieli tylko: prawo zabierania głosu w izbie poselskiej
zgodnie z uprawnieniami organów rządowych w sprawach miejskich oraz przemysłu i handlu)
" Izba wyższa senat - 132 członków będących wojewodami i kasztelanami oraz biskupi diecezjalni i
ministrowie
" Zmniejszono uprawnienia króla w zakresie ustawodawstwa, utracił on bowiem prawo sankcji ustaw
- król miał zwoływać sejm, posiadał prawo inicjatywy ustawodawczej, ale wespół SP
- wreszcie w jego imieniu ogłaszane są ustawy
" Sejm mógł jednak zbierać:
1)z mocy prawa, jeśli w oznaczonych terminie król nie rozpisał wyborów i nie zwołał sejmu
2) na zarządzenie marszałka sejmu, gdyby panujący nie zwołał sejmu, w sytuacji, w której byłoby to
wskazane
" W walce z przewagą magnacką ograniczono rolę izby wyższej senat otrzymał tylko prawo weta
zawieszajÄ…cego w zakresie praw politycznych, cywilnych i karnych
" Na sejmie konstytucyjnym który był przewidziany o 25 lat dla rewizji konstytucji, senat miał
stanowić radę starszych po wysłuchaniu której izba poselska mogła od razu przejść do porządku
nad zdaniem senatu
POZOSTAAE:
1. Konstytucje formalne i sposoby ich zmiany
ñð o konstytucji formalnej mówimy gdy wystÄ™puje ona w formie ustawy zasadniczej zawierajÄ…cej
podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania państwa, a także podstawowe prawa i wolności
obywatela uchwalana i zmieniana w trybie specjalnej procedury
ñð konstytucja by zapewnić stabilność, nie powinna być co rusz zmieniana, stÄ…d podziaÅ‚:
1) konstytucje elastyczne mówimy o nich wtedy, gdy daną konstytucje łatwo zmienić np.
konstytucje francuskie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]